Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Piękne mozaiki rodem z PRL na Długiej

Aleksander Król
Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach chce ratować mozaiki, murale i sgraffita, które do dekoracji budynków stosowano w latach 50, 60 i 70 ubiegłego wieku. Bo cenne ozdoby znikają z kamienic całego Śląska, także Raciborza. Nie ma już dużej mozaiki, która zdobiła ścianę "Piotrusia", niedaleko targu. Niedawno "obraz" przykryto styropianem.

- Gdy robiono ocieplenie budynku, pytano mnie, czy nie da się jakoś przenieść tej mozaiki na inny budynek, ale to niemożliwe - mówi Marian Zawisła, artysta plastyk z Raciborza.

To właśnie on jest autorem większości mozaiek, które zdobią kamienice przy ulicy Długiej. Są wyjątkowo piękne.
Zaraz na początku deptaka można podziwiać zegar słoneczny, zrobiony z tysięcy ceramicznych "szkiełek". Dalej, na najbardziej reprezentacyjnej, czerwonej kamienicy - dawnej siedzibie Towarzystwa Miłośników Ziemi Raciborskiej - znajduje się aż sześć mozaiek - boki budynku zdobią obrazy przedstawiające Ślązaczkę (kobietę w tradycyjnym śląskim stroju ludowym) i Ślązaka. Z kolei na frontowej ścianie znajdują się cztery mniejsze, kwadratowe mozaiki, w których zawarta jest historia ich powstania. Jedna przedstawia herb Raciborza, na drugiej widać litery "TMZR", a na kolejnych - datę - 1974 i "XXX lat PRL".

- W latach siedemdziesiątych postanowiono ożywić ulicę Długą. Wyglądała inaczej niż obecnie. Nim powstał deptak, odbywał się tu normalny ruch kołowy - mówi Marian Zawisła.

- Grono plastyków podjęło się wykonania mozaiek, czemu patronowało Towarzystwo Miłośników Ziemi Raciborskiej, a fundowała m.in. Wojewódzka Spółdzielnia Spożywców, która miała wówczas dużo sklepów w mieście. Nie przypadkowo pod zegarem słonecznym można dostrzec skrót: "WSS" - mówi Zawisła.
- Pamiętam, że spieszyliśmy się, by zdążyć na jakieś państwowe święto, może 22 lipca - dodaje Zawisła. Sprawa nie była łatwa. Odkryta wówczas technika tworzenia mozaiek była bardzo żmudna.

- Najpierw cały obraz układało się na ziemi. Potem trzeba było wszystko oznakować i pociąć, a na koniec przylepić do ściany. Mozaiki z ulicy Długiej powstawały kilka miesięcy - dodaje Marian Zawisła.
Tylko jedna mozaika, która znajduje się na budynku przy tej ulicy nie wyszła spod jego ręki. To olbrzymi kosz z owocami, który znajduje się nad warzywniakiem, na skrzyżowaniu z ulica Browarną.

Ale niezwykłe, ceramiczne ozdoby można znaleźć nie tylko na elewacjach przy ulicy Długiej. Na budynku magistratu przy ul. Batorego, a dokładnie na ścianie, przy której znajduje się wejście do siedziby Straży Miejskiej jest olbrzymie sgraffito przedstawiające architekturę Raciborza - m.in. kamienice na rynku i Zamek Piastowski. Jest też olbrzymi herb i data 1217 rok. Gdy się dobrze przyjrzeć, widać, że data została dopisana później.

- Wcześniej podany był tam tylko wiek XIII, bo historycy spierali się o dokładną datę pierwszej wzmianki o Raciborzu - tłumaczy Zawisła. Obraz z budynku przy Batorego powstał w zupełnie innej technice. Polegała ona na nakładaniu kolejnych, kolorowych warstw tynku i zeskrobywaniu fragmentów warstw wierzchnich.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Filip Chajzer o MBTM

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na raciborz.naszemiasto.pl Nasze Miasto