Jak prawidłowo naostrzyć nóż kuchenny? Podpowiadamy, jakie są na to sposoby

Wydawać by się mogło, że zestaw noży kuchennych nie musi być w żaden sposób rozbudowany. Wszak to tylko noże – które służą do krojenia. Nie są to przecież narzędzia warsztatowe, których musi być wiele rodzai, czy klucze – z rozmiarami w zależności od wielkości śruby. Z założenia nóż powinien przekroić to, na co mamy właśnie ochotę – na przykład mięso, a po umyciu można tym samym kroić pieczywo, czy warzywa. W teorii pewnie można byłoby tak postępować. W praktyce jednak radzimy otworzyć szufladę z nożami lub spojrzeć na stojak?

Noży mamy przynajmniej kilka. Nie ma się co dziwić, bo obecnie producenci dbają o to, byśmy noże mieli praktycznie do wszystkiego – do krojenia, do siekania, do obierania, małe, duże, średnie, proste, czy ząbkowane – wszystko dostosowane do potrzeb.

Warto wiedzieć, że obecnie producenci oferują nam wiele rozmiarów, czy rodzajów noży. Poniżej wymieniamy część z tych najpopularniejszych, w zależności od potrzeb i zastosowania – w domu:

• nóż uniwersalny, zwany też nożem szefa kuchni – jest gładki, lekko zakrzywiony, po to, by jeszcze lepiej dało się nim kroić produkty;
• nóż do pieczywa – ten nóż charakteryzuje się tym, że ostrze ma ząbkowane, tak by łatwiej kroiło nam się pieczywo. Zazwyczaj nóż ten jest długi;
• nóż do obierania – zwykle dość krótki, poręczny, z klasycznym, gładkim ostrzem. Jest zwinny, idealnie nadaje się do obierania warzyw, czy owoców ze skórek;
• nóż do mięsa – jest kilka rodzajów, w zależności od tego, czy mięso jest gotowane, czy surowe, a także - jak chcemy je kroić. Na przykład idealny do surowego mięsa z kością będzie tasak, z kolei do mięsa gotowanego – nóż z ostrzem zaokrąglonym. Z kolei gładki, spiczasty nóż najlepiej sprawdzi się do surowego mięsa;
• nóż Santoku – japońska nazwa nie jest przypadkowa, bo tam ten rodzaj wymyślono. Nóż ma proste ostrze z łagodnym zaokrągleniem i z przeznaczeniem do zręcznego szatkowania warzyw oraz owoców.
• nóż dekoracyjny – wykorzystywany jest do wykrawania różnych wzorów, głównie w warzywach i owocach. Łatwo się domyślić, że nóż ten musi być niewielkich rozmiarów i być dość zwinny, a także należycie ostry.

Profesjonalne noże kuchenne – jakie są? Kto ich używa?

Noże kuchenne dla zawodowców charakteryzują się przede wszystkim najwyższą z możliwych jakością. O ile dobierając noże do domu, co prawda patrzymy na jakość wykonania, ale zazwyczaj również zwracamy uwagę na cenę, o tyle dla profesjonalistów za wysoką ceną musi przemawiać najwyższa jakość. Wszak, to ich główne narzędzie pracy. Mowa tutaj o zawodowych kucharzach – w restauracjach, czy wszystkich innych miejscach, gdzie za przyzwoite wynagrodzenie mogą się popisać kulinarnymi zdolnościami.

Profesjonaliści - zarówno indywidualnie, jak i w swojej kuchni wyposażeni są w kilka różnych rodzajów noży danego typu, m.in. wykorzystywanych do   do krojenia chleba, bułek, do wędlin, mięs i ryb, do filetowania, oddzielania kości, do ryb, do ostryg, owoców i wszystkiego co można w jakiś sposób pokroić, poszatkować, czy obrać. 

Zestawy noży – w komplecie lepiej?

Noże – i profesjonalne i klasyczne – kupować można pojedynczo, kupować też można w specjalnych zestawach. Zazwyczaj są one skompletowane tak, by przeciętny Kowalski w takim zestawie znalazł najpotrzebniejsze rodzaje noży. Specjaliści z kolei mogą kupować zestawy dedykowane – na przykład z przeznaczeniem do konkretnego rodzaju obrabianego później nimi surowca, choćby do mięs.

Takie zestawy dają możliwość i szybszego zdobycia potrzebnych narzędzi, ale przede wszystkim są one korzystniejsze cenowo, co przecież również ma znaczenie.

Jak ostrzyć noże? Jakie ostrzałki do noży?

Nie ważne jednak, czy najlepszy nóż profesjonalny, czy taki dla zwykłego obywatela – po jakimś czasie każdy nóż traci swoje właściwości i robi się tępy. Trzeba go wówczas naostrzyć.

Zadanie to, choć z nazwy może wydawać się skompilowane, to wcale takie nie musi być. Co prawda można oddać nóż lub cały komplet do profesjonalnego zakładu, specjalizującego się właśnie w ostrzeniu noży. Można – ale nie trzeba, bo samo ostrzenie można przeprowadzić w domu lub garażu, czy piwnicy – samodzielnie.

Jak to zrobić? Na rynku dostępne są proste, ręczne ostrzałki, które skutecznie nam w tym pomogą. Noże ostrzyć można za pomocą prostej ostrzałki manualnej. Ta ma zwykle antypoślizgową rękojeść i podwyższone miejsca, w których ostrzymy noże po to – by zachować maksymalne bezpieczeństwo.

Bardziej dla profesjonalistów – którzy z nożami obchodzą się bardzo dobrze – przeznaczone są ostrzałki prętowe. Te ostrzą lepiej, mają dobrej jakości rękojeść do uchwytu, ale brak im dodatkowych zabezpieczeń na ostrza noża, przez co dla niewprawionych – łatwiej o zranienie.

Same ostrzałki wykonane są z różnych materiałów. Możemy wyróżnić np. kamienne, ceramiczne, czy też diamentowe. Te ostatnie dobrze sprawdzą się zarówno do noży gładkich, jak i ząbkowanych. Te pierwsze są najtrwalsze, ale i najdroższe. Zwykle używają ich profesjonaliści. Najbardziej uniwersalne są ostrzałki ceramiczne.

Sam proces ostrzenia polega na energicznych, dynamicznych ruchach nożem w ostrzałce – zachowując kąt ostrzenia, który w przypadku klasycznych noży kuchennych wynosi około 20 - 25 stopni. Pamiętać warto, by ruchy podczas ostrzenia wykonywać po obu stronach noża, tak by uzyskać idealnie ostrą powierzchnię.

Jeśli nie mamy jednak tyle siły lub boimy się, że nie podołamy, możemy zaopatrzyć się w elektryczną ostrzałkę do noży. Wówczas należy postępować według zaleceń w instrukcji – i gotowe!

Ostrząc noże – a jakikolwiek sposób należy jednak zawsze zachować ostrożność i pamiętać o bezpieczeństwie. Wszak zranić się szczególnie naostrzonym już nożem nie jest trudno, a skutki mogą być dla nas bolesne w skutkach.